Gewone fiscale fraude wordt basismisdrijf
Recentelijk bracht de Wet van 18 januari 2024 een langverwachte en weinig verrassende vernieuwing in het Strafwetboek.
Strikt genomen heet deze wet ‘Wet om justitie menselijker, sneller en straffer te maken III’. Zo kan U hem terugvinden, maar de verpakking zegt weinig over de inhoud, natuurlijk ….
Daar waar ‘gewone fiscale fraude’ voorheen niet een basismisdrijf kon vormen voor een vervolging van de handelingen die naderhand werden gesteld als ‘witwasmisdrijven’, zal dat na deze nieuwe wet wél mogelijk worden.
Gewone fiscale fraude is de inbreuk op de fiscale wetgeving, met bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden. Fiscale fraude is een misdrijf. (maximum gevangenisstraf van 2 jaar). Welke omstandigheden nog zijn om van gewone fiscale fraude, ernstige fiscale fraude te maken, wordt niet nader omschreven in de wet.
Gewone fiscale fraude wordt nu, met andere woorden, erkend als basismisdrijf in artikel 505 van het Strafwetboek.
Dat is geen verrassing, het hing al langer in de lucht. Er werden zelfs al prejudiciële vragen gesteld omtrent de ‘ongelijkheid’ als zou ‘gewone fiscale fraude’ geen basismisdrijf kunnen voormen voor witwas. Bovendien: volgens de zesde Europese richtlijn inzake de strafrechtelijke bestrijding van het witwassen van geld (Richtlijn 2018/1673) was gewone fiscale fraude al langer ‘een basismisdrijf dat aanleiding kan geven tot witwassen’.
CONCRETE GEVOLGEN:
Sinds 5 februari 2024 kunnen personen die niet betrokken waren bij het basismisdrijf van gewone fiscale fraude niet langer een beroep doen op de uitzondering voor derden wanneer ze betrokken zijn bij transacties met vermogen waar mogelijk fiscale fraude aan verbonden is.
Je kan dus niet langer doen alsof je neus bloedt, wanneer je handelingen hebt gesteld met gelden die afkomstig waren van fiscale fraude. Je kan vervolgd worden voor feiten van witwas.
WAT IS WITWAS ?
Witwassen is:
1) het kopen, ruilen, ontvangen, bezitten, bewaren of beheren van zaken met een illegale oorsprong (eerste witwasmisdrijf).
2) het omzetten of overdragen van zaken met een illegale oorsprong om de illegale herkomst te verbergen of te verdoezelen (tweede witwasmisdrijf)
3) het verhelen of verhullen van de aard, oorsprong, vindplaats, vervreemding, verplaatsing of eigendom van zaken met een illegale oorsprong (derde witwasmisdrijf).
Voorbeelden van het eerste witwasmisdrijf zijn onder meer het ontvangen van schenkingen, erven of geld storten en opnemen van een bankrekening.
Het kopen van goederen, aandelen of het inbrengen van illegaal geld in een bedrijf zijn voorbeelden van het tweede witwasmisdrijf.
Het witwasmisdrijf vereist dus illegale vermogensvoordelen die rechtstreeks of onrechtstreeks voortkomen uit een ander misdrijf, het zogeheten ‘basismisdrijf’. Uiteraard moet je wel weten dat het illegale vermogensvoordelen zijn, anders ben je niet strafbaar…
Overigens: Het begrip ‘illegaal vermogensvoordeel’ is ruim gedefinieerd. Het omvat elk voordeel met economische waarde afkomstig van een misdrijf dat voorafgaat aan de witwaspraktijk.
WAT IS ER DAN JUIST NIEUW ?
Ook eenvoudige belastingontduiking wordt dus een mogelijke basis voor het misdrijf ‘witwassen’. Door het plegen van gewone belastingfraude betaal je geen of te weinig belasting, en dat is dan het ‘financieel voordeel’. Dat voordeel is dan illegaal verkregen.
Wanneer deze vermogensvoordelen nu specifiek voortkomen uit een basismisdrijf van fiscale fraude, gold tot voor kort dat het witwassen enkel strafbaar was indien er sprake was van ‘ernstige fiscale fraude, al dan niet georganiseerd’. De ‘gewone fiscale fraude’ was met andere woorden uitgesloten als basismisdrijf.
Door de nieuwe wet kunnen nu dus ook handelingen gesteld met illegale vermogensvoordelen afkomstig uit ‘gewone fiscale fraude’ als witwas worden vervolgd.
OOK ALS JE DE FISCALE FRAUDE NIET ZELF HEBT GEPLEEGD
Witwassen is een autonoom misdrijf, wat betekent dat het niet nodig is om het basismisdrijf te bewijzen. Het staat er los van
Ook is het niet vereist dat dezelfde verdachtehet basismisdrijf als nadien de witwas heeft gepleegd ( net als heling van gestyolen goederen strafbaar is, ook als je niet de dief bent).
VANAF WANNEER ?
Het afschaffen van de ‘fiscale ontsnappingsclausule’ betekent overduidelijk een uitbreiding van de strafbaarstelling van witwassen.
Hierdoor vindt het principe van retroactieve werking geen toepassing waardoor de nieuwe wet in principe alleen kan worden toegepast op witwaspraktijken die hebben plaatsgevonden na de inwerkingtreding ervan op 5 februari 2024.